سنا نتوانست درباره برجام رأيگيري کند و مجلس نمايندگان نيز در رأيگيري نمادين روز گذشته به دو طرح در مخالفت با برجام رأي داد که البته تأثيري در سرنوشت اجراي تفاهم هستهاي ايران و گروه ۱+۵ نخواهد داشت.
به گزارش هفت چشمه به نقل از تسنيم، روز گذشته (جمعه) مجلس نمايندگان آمريکا، يکي از دو نهاد قانونگذاري در کنگره آمريکا (ديگري سنا است)، به دو طرح درباره تفاهم هستهاي ميان ايران و گروه 1+5 رأي داد. نمايندگان در مجلسي که اکثريت آن را جمهوري‌خواهان مخالفت برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تشکيل مي‌دادند، به يکي از اين طرح‌ها رأي منفي و به طرح ديگر رأي مثبت دادند.
نمايندگان درباره قطعنامه عدم تأييد رأي نگرفتند
پس از اعتراضات شديد محافظه‌کارترين بخش جمهوري‌خواهان، رهبران حزب برنامه رأيگيري براي "قطعنامه مشترک عدم تأييد" برجام، همان قطعنامه‌اي که در جمهوري‌خواهان سنا سعي در تصويب آن دارند، را کنار گذاشتند و به جاي آن درباره سه طرح ديگر رأي دادند تا پيام قوي‌تري مبني بر مخالفت اکثريت کنگره با برجام ارسال کرده باشند.
جمهوري‌خواهان مي‌گويند بر اساس "قانون بازبيني توافق هستهاي ايران" رئيس‌جمهور آمريکا موظف بود تمام اسناد مرتبط با اين توافق را براي بررسي به کنگره ارائه کند اما از انجام اين کار اجتناب کرده است. اين نمايندگان خواهان دسترسي به نقشه راهي هستند که در زمان مذاکرات هستهاي وين ميان ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي براي پاسخ به مسائل مربوط به گذشته برنامه هستهاي ايران (ابعاد نظامي احتمالي) منعقد شد.
دولت آمريکا و آژانس مي‌گويند اين اسناد محرمانه هستند و بر اساس قوانين اين نهاد بين‌المللي سازمان ملل نمي‌توان آن را به کشور ديگري ارائه کرد با اين حال نمايندگان کنگره مدعي هستند به دليل اينکه ارتباط اين اسناد با برنامه جامع اقدام مشترک بايد به کنگره ارائه شوند. همين امر باعث گرديد که آنها خواهان به تعويق افتادن اختيارات رئيس‌جمهور در لغو تحريم‌هاي ايران شوند تا زماني که وي تمام اين اسناد را ارائه کنند. جمهوري‌خواهان مجلس نمايندگان مي‌گويند از آنجايي که اين اسناد هنوز ارائه نشده پس هنوز فرصت شصت روزه کنگره براي بررسي تفاهم هستهاي نيز آغاز نشده است.
دو طرح که در مجلس نمايندگان تصويب شدند
روز گذشته ابتدا، مجلس نمايندگان به قطعنامه حمايت از تفاهم هستهاي ايران، در يک رأيگيري نمادين که توسط جمهوري‌خواهان مخالف برجام ترتيب داده شده بود رأي منفي دادند.
اعضاي مجلس نمايندگان با 269 رأي مخالف در برابر 162 رأي موافق، قطعنامه حمايت از برجام را به شکست کشاندند. جان بينر، رئيس جمهوري‌خواه مجلس، گفت: "اين توافق بدترين چيزي است که من مي‌توانم متصور شوم."
25 دموکرات نيز در رأي عليه اين قطعنامه به جمهوري‌خواهان پيوستند. هيچ جمهوري‌خواهي از اين قطعنامه حمايت نکرد.
در دومين رأيگيري روز جمعه، مجلس نمايندگان با 247 رأي موافق در برابر 186 رأي مخالف طرحي را تصويب کرد که اوباما را از تعليق، لغو و يا کاهش تحريم‌ها بر اساس تفاهم هستهاي باز مي‌دارد.
دو دموکرات در اين رأيگيري به 245 جمهوري‌خواه پيوستند. تمام 186 نفري که به اين طرح رأي منفي دادند دموکرات بودند. اين طرح براي اينکه تبديل به قانون شود ابتدا بايد در سنا نيز تصويب شده و پس از آن از وتوي رئيس‌جمهور جان سالم به در برد.
در سنا چه گذشت؟
داستان تفاهم هستهاي و برجام حول حربه‌اي مشهور به "فيلي‌باستر" مي‌گذرد. زماني که رسيدگي به طرحي مقيد به بازه زماني است - مانند بازنگري تفاهم هستهاي ايران که تا 60 روز پس از ارائه اسناد آن به کنگره بايد درباره آن تصميم‌گيري شود - در اين زمان نمايندگان اقليت با سخنراني‌هاي طولاني درباره آن طرح، رأيگيري درباره آن را به تعويق مي‌اندازند تا زماني که محدوده زماني تعيين شده سپري شود. بدين ترتيب درباره طرح رأيگيري صورت نمي‌گيرد و اکثريت سنا ديگر توان اعمال نظر درباره آن را نخواهد داشت.
اما در صورتي که اکثريتي قوي در سنا حضور داشته باشد مي‌توان اقليت را از اين حربه محروم کند. بدين صورت که اگر دو سوم سناتورها (بيش از 60 نفر) در يک رأيگيري اوليه اعلام کنند که ديگر بحث درباره طرح مورد نظر کافي است، مي‌توان درباره آن رأيگيري کرد. اقدامي که جمهوري‌خواهان چهارشنبه گذشته سعي در انجام آن داشتند.
پيشتر 42 سناتور دموکرات و مستقل اعلام کرده بودند از برجام حمايت مي‌کنند و احتمال فيلي‌باستر وجود داشت. روز چهارشنبه گذشته و پس از اينکه سناتورها از تعطيلات تابستاني خود بازگشتند، فورا رأيگيري اوليه درباره "قطعنامه عدم تأييد" برجام را در دستور کار قرار دادند. اين مسأله که بحث درباره اين قطعنامه کافي است و اکنون زمان رأيگيري درباره آن فرا رسيده، به رأي گذاشته شد، 42 سناتور به اين درخواست رأي منفي داده و 58 سناتور نيز به آن رأي مثبت دادند. بدين ترتيب چون تعداد حاميان رأيگيري کمتر از 60 نفر بود، قطعنامه عدم تأييد به رأي گذاشته نشد.
سنا تا چه زماني فرصت دارد؟
همانگونه که گفته شد اگر کنگره نتواند در بازه زماني مخشص به يک طرح رأي دهد ديگر حق اظهار نظر درباره آن را نخواهد داشت. قانون بازنگري توافق هستهاي ايران مي‌گويد تا 60 روز پس از ارائه اسناد تفاهم، کنگره بايد درباره آن تصميم‌گيري کند. دولت آمريکا برجام را روز 26 تير به کنگره ارائه داد و بنابراين سناتورها بايد بتوانند تا 26 شهريور درباره آن رأيگيري کنند.
ميت مک کانل، رئيس اکثريت جمهوري‌خواه سنا، اعلام کرده که سه‌شنبه هفته بعد بار ديگر درباره قطعنامه عدم تأييد رأيگيري اوليه خواهد کرد. با توجه به رأيگيري اوليه هفته پيش (چهارشنبه) مشخص است که سه‌شنبه نيز بيش از 60 سناتور به کافي بودن بحث‌ها رأي نخواهند داد و در اين زمان است که فيلي‌باستر آغاز خواهد شد. در صورتي که رئيس سنا بر رأيگيري اصرار ورزد سناتورهاي دموکرات مي‌توانند تا پايان پنج‌شنبه (26 شهريور) درباره قطعنام عدم تأييد بحث کنند و بدين ترتيب سنا را از رأيگيري درباره آن بازدارند. با توجه به اکثريت جمهوري‌خواه سنا مشخص است که در صورت رأيگيري اين قطعنامه رأي آورده و بدين ترتيب برجام رد مي‌شود.
آيا نيازي به وتوي اوباما است؟
با توجه به وضعيت کنوني: خير. اگر کنگره قانوني را تصويب کند رئيس‌جمهور آمريکا مي‌تواند آن را وتو کرده و از اجراي آن سرباز زند سپس کنگره به آرائ دو سوم هر يک از مجالسين نياز خواهد داشت تا وتوي رئيس‌جمهور را خنثي کند، اما با توجه به وضعيت کنوني در سنا، کنگره حتي توان تصويب "قطعنامه عدم تأييد" را هم ندارد چه رسيد به وتوي وتوي رئيس‌جمهور.
تصويب طرح‌هاي ضدبرجام در مجلس نمايندگان چه تأثيري دارد؟
هيچ تأثيري. براي اينکه طرحي تبديل به قانون شود ابتدا بايد در هر دو مجلس آمريکا تصويب شده و سپس توسط رئيس‌جمهور تأييد شود. دو طرحي که در مجلس نمايندگان تصويب شدند، يکي در رد برجام و ديگري در ممنوعيت لغو، تعليق و يا کاهش تحريم‌ها تا دو سال آتي، با توجه به ترکيب حاميان و مخالفان در سنا، حتي در اين مجلس نيز نمي‌تواند تصويب شود.
بدين ترتيب اگرچه مخالفان برنامه جامع اقدام مشترک در کنگره آمريکا در اکثريت بودند اما قوانين داخلي آمريکا به اقليتي قوي در کنگره اجازه مي‌دهد که در همراهي با رئيس‌جمهور برنامه‌هاي خود را به پيش برند.
بازي برجام در کنگره آمريکا را مي‌توان دستکم در دوره زمامداري باراک اواباما پايان يافته تلقي کرد. مخالفين تفاهم هستهاي ايران و گروه 1+5 علي‌رغم لابي‌گري‌ها و هزينه‌هاي بسياري که انجام دادند نتوانستند سد راه اجراي آن شوند. بازنده اين مناقشه دو ماه کبوتر‌هاي حامي ديپلماسي و بازندگان آن بازهاي جنگ‌طلب بودند.
انتهاي پيام/